«Ελλάς εν καμίνω»

«Ελλάς εν καμίνω»

 Γιέμ  μπουρουσί

Επίκαιρο γλωσσικόν (και όχι μόνο)…μάθημα.

          Η φράση ανήκει στους «καλούς» μας γείτονες, είναι όμως κατά την άποψη μου ένα γλωσσικόν αντιδάνειο. Και εξηγούμαι. Γιέμ σημαίνει «φαγητό» και προέρχεται από το ελληνικό γεύμα, γέμα, γιέμ. Η δε λέξη μπουρουσί, αν της βγάλουμε την κατάληξη, βγαίνει από τη μπουρού, που είναι ηχοποίητη λέξη από το μπούουου… που έκανε  εκείνα τα χρόνια, ένα μεγάλο κοχύλι, όταν το φύσαγαν οι ναυτικοί στη θάλασσα, για να δώσουν κάποιο σήμα. Συνεπώς, γιέμ μπουρουσί, είναι ο ήχος, το «σάλπισμα φαγητού», κυρίως για μονάδες του στρατού.

Εδώ τελειώσαμε με τα γλωσσικά. Πάμε τώρα σε μια διδακτική ιστορία.

Κείνα τα πικρά και μακρινά χρόνια της σκλαβιάς, (κάτι σαν την τωρινή ας πούμε επιτροπεία), έπρεπε να μεταφερθεί διά θαλάσσης, μια ίλη ιππικού της Τουρκίας, καμιά εικοσαριά άλογα. ΄Ηταν ένα ταξίδι 3-4 ημερών. Φόρτωσαν λοιπόν τα άλογα σ΄ ένα καΐκι  και, φυσικά, πήραν μαζί και σανό για τέσσερις μέρες, μιας και τα άλογα έπρεπε να τρώνε δυο φορές τη μέρα, σαν άκουγαν το σάλπισμα φαγητού.

Πρώτη μέρα ξεκίνησαν με μπουνάτσα, όμως κατά το βραδάκι αγρίεψεν η θάλασσα. Άρχισαν να αγριεύουν και τα άλογα και να χοροπηδούν. Κι ο καπετάνιος (πες τον Πρωθυπουργός), οδήγησε το καΐκι σε κοντινό ξερονήσι (πέστε 1^ο μνημόνιο, Δ.Ν.Τ. Βρυξέλλες) με την ελπίδα ότι σύντομα θα πέσει ο καιρός και θα συνεχίσουν το ταξίδι.

Αμ, δε! Ο καιρός δεν έλεγε να φτιάξει. Η τρικυμία θέριευε. Πέρασαν μια, δυο, τρεις μέρες. Και επιτέλους την τέταρτη κόπασεν η θάλασσα. Τέλειωσε η τρικυμία, αλλά τέλειωσε μαζί και το σανό, που τόσος μέρες τάιζαν τα άλογα δυο φορές τη μέρα, σαν έπαιζε ο σαλπιγκτής «γιέμ μπουρουσί».

Ξεκίνησαν πάλι, πλην χωρίς χόρτο για τα άμοιρα ζώα, που νηστικά τώρα χοροπηδούσαν στο κατάστρωμα. Κι ενώ το καΐκι αρμένιζε μεσοπέλαγα, τρέχει ο ύπαρχος στον καπετάνιο και του λέει : «Τ’ άλογα χλιμιντρίζουν άσχημα από την πείνα, σπάζουν τα γκέμια, θα μας βουλιάξουν!».

Σκέφτηκε ο καπετάνιος - είπαμε ποιος –και δίνει διαταγή στο σαλπιγκτή: « Παίξε γιέμ μπουρουσί!» (Πέστε το  2^ο μνημόνιο).

«Τα τα τα « ο σαλπιγκτής, το ακούνε τα άλογα και ησυχάζουν. Μόνο που έτρεχαν τα σάλια τους, γιατί με το σάλπισμα περίμεναν φαγητό. Σαν το πείραμα του Παβλώφ, που θα λέγαμε σήμερα.

Όμως φαγητό «γιοκ» (τουρκιστί). Γι αυτό σαν πέρασαν μια δυο ώρες, πάλι ξανάρχισαν να αγριεύουν, και πάλι εντολή  ο καπετάνιος και πάλι «γιέμ μπουρουσί» (πέστε το 3^ο μνημόνιο, παράλληλο πρόγραμμα κλπ.).

Με τι όμως να τα ταΐσουν; Ξαναρχίζουν ύστερα από λίγο το χλιμίντρισμα και τη φασαρία, αν και δεν είχαν πια τόσες δυνάμεις.

«Παίξε γιέμ μπουρουσίιιιι !» (λέγε το 4^ο μνημόνιο και αντίμετρα) σκούζει ο καπετάνιος και… τελικά φτάνουν στο λιμάνι με τα σάλια να τρέχουν από τα στόματα των αλόγων, που πέφτουν ψόφια από την πείνα και την εξάντληση, σαν το γάιδαρο του Χότζα (αυτό είναι από άλλο ανέκδοτο) που μόλις έμαθε επιτέλους να μην τρώει, ψόφησε.

Θα μπορούσε ωστόσο η ιστορία τούτη να έχει και διαφορετικό τέλος. Ότι δηλ. μπορεί, πάνω στο καράβι να «ξπάσαν τα μλάρια», κατά την λεσβιακή ντοπιολαλιά, να άρχισαν τις κλωτσιές και να έριξαν  απ’ το καράβι στη θάλασσα και τον καπετάνιο, και τον σαλπιγκτή και όλους τους παρατρεχάμενους.